Narrow AI / Weak AI
Zaif Sun’iy Intellekt – bu sun’iy intellektning bir turi bo‘lib, u faqat bitta yoki bir nechta aniq belgilangan vazifalarni bajarishga mo‘ljallangan. Bu turdagi AI mustaqil ravishda yangi bilim hosil qila olmaydi va inson darajasida umumiy aqlga ega emas.
Bu AI faqat oldindan dasturlangan yoki mashina o‘rganish texnologiyalari yordamida o‘rgatilgan vazifalarni bajara oladi. Masalan, yuzni tanish, nutqni aniqlash, matn tarjimasi, chatbotlar va shaxmat dasturlari – bularning barchasi Narrow AI misolidir.
Zaif AI’ning asosiy xususiyatlari
Cheklangan funksionallik – Narrow AI faqat bitta yoki bir nechta maxsus vazifani bajarishga mo‘ljallangan.
Mustaqil fikrlay olmaydi – Inson kabi umumiy tafakkur qila olmaydi, faqat oldindan o‘rnatilgan algoritmlar yoki mashina o‘rganish modellariga asoslanadi.
O‘zini o‘zi rivojlantira olmaydi – O‘z tajribasidan kelib chiqib mustaqil ravishda yangi bilim hosil qila olmaydi.
Ma’lum bir sohada mutaxassis – Har bir AI tizimi o‘zining maxsus vazifasi uchun moslashtirilgan.
Haqiqiy ongga ega emas – Hissiyotlar, ong yoki maqsadlarni shakllantirish qobiliyatiga ega emas.
Zaif Sun’iy Intellektning ishlash tamoyillari
Zaif AI odatda quyidagi texnologiyalarga asoslanadi:
Mashina o‘rganishi (Machine Learning – ML) – Ma’lumotlardan o‘rganish va oldindan belgilangan vazifalarni bajarish uchun ishlatiladi.
Chuqur o‘rganish (Deep Learning – DL) – Sun’iy neyron tarmoqlar yordamida tasvir va nutqni aniqlash kabi murakkab vazifalarni bajaradi.
Ekspert tizimlar (Expert Systems) – Aniq bir soha bo‘yicha oldindan dasturlangan qoidalarga asoslanadi.
Tabiiy tilni qayta ishlash (Natural Language Processing – NLP) – Chatbotlar va matnni tahlil qilish tizimlarida qo‘llaniladi.
Xulosa
Zaif Sun’iy Intellekt (Narrow AI / Weak AI) – bu hozirda kundalik hayotimizda eng ko‘p ishlatiladigan sun’iy intellekt turi. U aniq bir vazifani bajarish uchun mo‘ljallangan bo‘lib, inson darajasida mustaqil fikrlay olmaydi. Hozirda biz foydalanayotgan barcha AI tizimlari, jumladan, Siri, Google Assistant, ChatGPT, Tesla Autopilot va Netflix tavsiyalar tizimi – bularning barchasi Narrow AI’ga misol bo‘la oladi.
Kelajakda sun’iy intellekt kuchayib, Kuchli Sun’iy Intellekt (General AI) darajasiga chiqishi mumkin, lekin hozircha mavjud AI tizimlari faqat aniq vazifalar doirasida ishlashga mo‘ljallangan.